Чагнах чимээ нойрсож байна

Чагнах чимээ нойрсож байна

Цусанд улангассан чонон сар мэт
Чамд тэмүүлж байна гэгээ анирдхад
Тусгал тосох нуурын хөвөө мэт
Тамир аядаж байна чиний дэргэд

Чимээгүй хайрт минь амьсгаа аядан тайван
Чагнах чимээ нойрсож байна нам гүн
Аниргүй дунд тэмүүлэх гэрэл мэт
Аядуу хайрт минь аядуу

Биднийг хараад түр аядах хөг эгшиг
Уулсын хаяа
Үүлсийн бараа
Одод тэнгэртээ

Чимээгүй хайрт минь чимээгүй
Чагнах чимээ нойрсож байна

Азна

Мөрийг чинь налаад чимээгүй сууя

Битгий хөдлө, наанаа л байж бай
Бодол сэтгэлээ таягдан хаяаад би
Бүтэхгүй гэж хэлэхээс чинь өмнө
Бүхий л сэтгэлээ тайвшруулах гэсийм

Гарыг минь атгаад чимээгүй инээмсэглэ

Энэ мөч зураг шиг, хөрөг шиг
Эндээ холдолгүй хадагдаж үлдээсэй
Элээх л гэж хорвоог хөглөж байгаагаас
Инээмсэглэлийг чинь түр ч болов ажаад л суух гэсийм

Надад хайргүй байх чинь надад хамаагүй ээ
Насаараа чи бид хоёр хамт байх хүмүүс биш
Нүүгээд л өнгөрөх хором хугацаанд
Нүцгэн хүлээлгээд яах юм бэ сэтгэлийг

Хамтдаа л онгоц ширтэж далайг тольдий
Хамтдаа л онгод хөглөж шүлэг тэрлий
Хариу нэхээгүй дурлал чинь миний л дэргэд
Хайр хүлээлгүй хэсэгхэн азна

Чиний л дэргэд

Дэнгийн гэрэлд тэмүүлэх эрвээхэй мэт
Дэндүү ихээр чам руу би хөвөхдөө
Дэргэд минь байгаасай гэсэндээ сэтгэл минь
Дэнсэлж бас хургаж хорогдоод байх юм

Бодол үерлэн сэтгэлээс хур мэт асгарах
Бороотой өдрүүдэд чамайг л бодон алхахдаа
Болохгүй бүхэнд тэмүүлэх сэтгэл минь
Болзоо хүлээж үүд мухардан хүлээнэ

Сэтгэлд ассан зулын гэрэл мэт өдрүүд
Сэрүүхэн зүүдэнд оч мэт гэрэлтэж
Сэрэмгүй өдрүүд үүлс хөлөглөн хөвөрч
Саламгүй хормууд бодол үерлүүлэн тэмүүлнэ

Чамаас л дусласан бороо байх гэж би нүүсэн үүл
Чам дээр л татах солонго байх гэж хүлээсэн туяа
Чиний зүрхнээс гуниг болон тагтаа мэт хөвөрч
Чиний сэтгэлд инээд болон шувуу мэт жиргэнэ

Чамд хэлээгүй зүүд бүхэндээ би хөглөгдөн эгшиг түрж
Чамаас хүлээсэн үг бүхэндээ аялагдан дуу болдог
Чиний л дэргэдээс өдлөсөн шувуу байхсан
Чиний л зүүднээс ниссэн мөрөөдөл байхсан

Ганцаардаж байна
Галзуурах дөхсөн сэтгэлд минь хоосон гэдгээс өөр хамар сэргээх шинэ үнэр алга
Гал шиг асах сэтгэл минь өдөр өдрөөс унтарч сүүмийх дөл дулаацуулахгүй байна
Гэзэг дарж хэндээ зориулж гоёх юм утга үгүй санагдана
Гэгэлзэн гэгэлзэн хэнийг тэгтэл хүлээх юм
Оргүй хоосонд орилсон ч үл дуулах чимээ л энд байна
Орхиод одсон хоосон дурсамж үүрлэж байна зүрхэнд минь

Үүл сэмлэн зүүсгэл хатгаж 

Одод түүж гоёл хэлхээд

Үзэсгэлэнт төрхөө сувдан сондоргүй 

Онцгойлон чамд чандлан хадгалья

Нялуун үнэрт биш навчсийн үнэрт уяраж

Нясуун амтанд биш агаарын амтанд согтож 

Нэмэлт хачиргүй энгийн агаад энгүүн 

Нууцлаг мөрөөдөлд чамтай хамт сэлье

Илүү үггүй зөөлөн харцаар ширтэж 

Этгээд зүйлгүй энгийн дурсамж тэрлэж 

Исэл үгүй хайрын түүхийг туурвиж 

Эцэс үгүй үргэлж хамтлаа хөтлөе

Хэмжүүр

Та юу хайгаа вэ?

Төсөөлөл дундаасаа жаргалыг эрж

Түүнийгээ бэдэрч өөрийгөө зовооно уу

Тэгвэл таны жаргалыг юугаар хэмжихсэн билээ

Түрийвчний зузаан, унааны сайхнаар

Тэвэрч хэвтсэн бүсгүйн тоогоор

Таашаж амталсан шөнийн  уртаар...

Өөрийн биеийг чагнаж, үнэлээгүй атлаа  

Өрөөлийн үзэмжээр хэмжээс хийн итгэж

Өнгө тансаг эдээр чимэглэж гоёод

Үнэрхэж түүндээ бардамнаж суух жаргалын хэмжээс үү

Өмссөн гутал тань үнэтэй байлаа гээд

Өлмий, өсгий газар түшиж алхадгаараа л алхана

Зүүгсэл сондор тань чамин байлаа гээд

Зүс царай тань өтөлдгөөрөө л өтөлнө

Өөрийгөө бус өмсгөл, зүүсгэлээ үнэлчихээд

Өрөөл бусдаас ялгарлаа хэмээн андуурна

Үүнийгээ зөвхөн жаргал хэмээн бэдэрчихээд

Үхэн хатан тэмцэн араас нь хөөцөлдөнө

Өөрийн сэтгэлийг үл чагнах атлаа

Өрөөлд номлож хичээл заана

Нүцгэн төрөөд нүцгэн буцдаг хорвоод

Нүгэлгүй болох гэж шашинд дэндүү автана

Шударга ёс, үнэн түүхийг эрэх атлаа

Шуналд автаж өрөөлийг бус өөрийгөө хуурна

Шүүмж хэлж, бусдыг өөлөх мөртөө

Сөрж тэмцэхээс айн булан бараадан нуугдана

Хийцгүйг нь гайхаж улс төр ярих атлаа

Хийсэн үйлдэл, өнгөрсөн бүхэндээ дүгнэлт үл өгнө

Эмийг муулж, эрийг дээдлэх атлаа

Эмсийн хүрээлэн хэсэж бүсгүй хүнийг үнэлэнэ

Эцгийн гэрээс өндийж өдлөөгүй өөдгүй атлаа

Эрдэнээр биеэ чимж, өнгөөр өөрийгөө худалдана

Тэгтлээ бэдэрсэн жаргал гэгчээ үл мэдэх ч

Туулж барамгүй шуналдаа үргэлж живнэ

Ингээд санахнээ амьдрах утга учир нь юу билээ

Алтан нарын өглөөний тусгал, бүлээн элчийг

Алгандаа бус сэтгэлдээ харамгүй тээгээд

Амьдах мөч бүртээ талархаж нэг баясах

Аадар борооны дараах чийглэг үнэрийг

Амьсгалж ханатлаа үнэрлэх

Амьдралын хэцүү бүрт хамт байдаг гэр бүл

Аз жаргалтай дурсамж бүрээ мэдрэх

Ая зөөлөн ээжийхээ дэргэд

Адгуу цаг хугацааг уяраан зогсоож

Аягахан цай, халуун хоолыг нь амсах

Алаг хорвоод хаврыг урин авчрахаар тэмүүлэх

Алгуурхан цухуйж моддоос ургах бяцхан дэлбээг ширтэх

Шувуудын чимээ, навчсын анирыг чих тавин чагнах

Шулганах үсрийхээ тоглож наадхыг ажиглах

Тоолж томошгүй олон жаргал биднийг хүрээлж

Тоочиж барамгүй утга учир бидэнтэй хамт байдаг

Туулж л элээх энэ хором бүрийг өнгрөөхдөө

Тэмцэж биш мэдэрч амьдрах

Тэмүүлж бас хайрлаж амьдрах

Таашааж мөнхүү талархаж амьдрах

Төсөөлж чадамгүй аз жаргалын хэмжүүр юм даа

Мэрж идэх цөөхөн хоолтой Монголчууд

Уул уурхай, тээвэр жуулчлал, харилцаа холбоо гэсэн хэдхэн салбар олны анхаарлын төвд байж тэдний хийсэн бүтээсэн, хийдсэн залилсан талаар ам булаалдан цөөхөн хэдхэн Монголчууд бие биенээ мэрэх нь хэн нэгний ажил болж нөгөө нэгний зугаа болж байгаа нь хэвийн үзэгдэл болжээ.

Хүн гэдэг бүлэг амьтад оюун ухааантайгаар, нийгэмшиж чадснаараа адгуусан амьтнаас ялгарч бидний нэрлэн бахархаад буйгаар дээд төрлийг олсон.

Гэвч нийгэм гэдэг нэг нэгнийхээ дутууг нөхөж, дэмжин тэтгэж, оновчтой сайхан шүүмжлэл өгч сайжруулан залруулж байж оршин тогтнодог жамтай.

Монголчууд бидний өөрсөддөө зориулан бүтээсэн тамын тогооны үлгэр гэгчийг мэдэхгүй хүн үгүйээ. Сайн үйлс хийсэн нэгнийгээ магтан сайшаадаггүй атлаа алдаа гаргасан нэгнээ цэцэрхэн шүүмжилж, хошууран муулдаг нь хэзээнээсээ гэм биш зан болсон гэлтэй.

Өөдтэй яваа нэгнээ илүүд үзэх атлаа өрөвдүүлж яваа нэгэнтэйгээ басамжлан харьцахдаа үүнийгээ үгээ хэлэх ЭРХ ЧӨЛӨӨ хэмээх нэрний ард нуугдсан нь хэтэрхий өрөвдөлтэй.

Сүүлийн жилүүдэд газар авч буй хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө гэгчийг би нэг л ойлгож өгөхгүй байгаа юм. Нийгмийн үг хэл болсон сэтгүүлч хүний хурц үзэг бизнесийн зэвсэг болон халтар цаасаар үнлэгдэж хувийн сэтгэл хөдлөлөө ард түмний төлөөлөл хэмээн нэрийдсэн нь  дэндүү өр өвтгөмөөр.

Алдаа гаргахыг отон хүлээдэг тэдэнд амттай нийтлэлээр солих гэмгүй нэгэн ажилтан хамаагүй байдаг гэлтэй.  Уншиж байгаа хүний тоо, тэдний сэтгэгдэлд анхаархаас илүүтэйгээр зөв уур амьсгал бүрдүүлэн нийгмийг бүлээцүүлэх, үнэн мөн чанарыг олох талаас анхаарлаа хандуулвал тэр хүний энэ мэргэжлээс авч буй сэтгэл ханамж нь гэж болох юм.

Тэгээд л өнөөх буудаж сурсан хэдхэн бай руугаа сурмаг гэгч нь онилж тамын тогооны үлгэртээ живсэн нийгэм түүнийг шунан унших нь хамгийн амттай бие биедээ ашигтай холбоо.

Гэтэл эргээд Монголыг чирж ядан байх нь өнөөх л хэдэн бай нь гэдгийг мартчих нь тоогүй.

Хамгийн зөөлөн тэвэрт цэцэг шиг нэг эрхлэхсэн
Хамгийн сайхан үгсийг булаг шиг нэг залгилахсан
Харц булаах төрхийг ханахаа мэдэхгүй ширтэхсэн
Хайр гэгч урсгалд харихаа мэдэхгүй хөвөхсөн
Чиний л тэврээс өдөлсөн хараацай байхсан
Чиний л дэргэдээс бударсан цасхан байхсан

Зөвхөн надад хөглөгдсөн тэр хайрын аязанд
Зөрүүдэлж нэг уяран догдлохсон
Зөн билэг аз жаргалын хөх мананд
Зөрж биш учирч хэсэг зогсохсон